هارد دیسک ها ، SSDها و سایر ذخیره سازها چقدر دوام می آورند؟

مقدمه :

امروز میخوایم در خصوص سوال پرتکرار و جنجالی ” طول عمر هارد دیسک چقدر است؟ ” صحبت کنیم.

واقعا هارد معمولی یا هارد سرور HP یا SSD های سرور یا دسکتاپی، حتی USB فلش ها چقدر عمر میکنند؟

یا مثلا اگر از اونها برای بایگانی کردن فایلهامون، تصاویر و ویدئوهامون استفاده کنیم، تا چه مدت فایلهای مارا حفظ میکنند؟

امروزه این سوال خیلی به گوش میرسه که با کنار گذاشته شدن Tape ها یا همون نوارهای مغناطیسی، هاردها چقدر قابل اطمینان هستند؟

معرفی منبع : این مقاله برگرفته شده از وب سایت www.makeuseof.com میباشد.

انواع رسانه های ذخیره سازی :

امروزه اگر به دنبال یک رسانه ذخیره سازی باشید، طبیعتا انتخاب های خوب زیادی خواهید داشت.

مثلا اگر نیاز به ظرفیت بالایی داشته باشید میتوانید از هارد دیسک های 3.5 اینچی با رابط SATA استفاده کنید.

یا اگر نیاز به سرعت بسیار زیاد یا Performane بالا دارید قطعا میتونید سراغ SSD ها با رابط  SATA یا حتی NVMe برید.

حتی اگر نیاز به یک فضای ذخیره سازی قابل حمل داشته بایشد بازم انتخاب خوب، کم ندارید!!

اما سوال اصلی اینجاست که این رسانه های ذخیره سازی ( استوریج ها ) چقدر قابل اعتماد هستن ؟!

همگی میدونیم که CD ها و DVD ها برای همیشه ماندگار نیستن، اما درخصوص HDD و SSD ها چطور؟

طول عمر یه هارد یا SSD چقدره؟!

یعنی اونها وقتی روی سرور یا کامپیوتر شخصی شما مورد استفاده قرار میگیرن تا چه زمانی کار خواهند کرد ؟

و مهمتر از اون وقتی که دیتاهامون رو داخلش قرار میدیم و میخوایم بایگانی کنیم تا چه مدت دیتاهامون در امانه ؟

میدان مین یا دیتاسنتر؟

( این قسمت درد و دل نویسنده میباشد )

وقتی صحبت از هارد دیسک ها و کلا استوریج ها میشه من به یاد میدان مین میافتم و سربازی که قصد خنثی کردن مین رو داره!

حساسیت برای سازمان ها و شرکتها واقعا در همین حده ، و کارشناس IT که با استوریج ها و سرورها کار داره مثل همون سرباز میمونه.

در نظر بگیرید که دیتای حسابداری و مالی یک سازمانی از بین بره!! اسناد مالیشون و حساب و کتابهاشون چه اتفاقی براشون میافته؟؟

دقیقا مثل این میمونه که وسط شرکتشون یه مین منفجر شده باشه!!

و این اتفاق توی یه چشم بهم زدن اتفاق میافته، و این اتفاقات برای یه هارد دیسک مغناطیسی یه امر طبیعی محسوب میشه.

پس خیلی مهمه که بدونیم چه نوع هارد دیسک یا چه نوع SSD رو انتخاب کنیم!!

البته این نکته رو هم بگم که ما اینجا نمیخوایم در رابطه با تفاوت HDD با SSD صحبت کنیم!

طول عمر هارد دیسک ها (Hard Disk Drive’s) :

همه به خوبی میدانیم که حذف کردن فایلها از هارد دیسک به معنای از برن رفتن همیشگی آنها نیست.

هر چند وقت یکبار کارشناسان مبحث امنیت اطلاعات، هارد دیسکهای کامپیوتر های دور ریخته شده را جمع آوری میکنند، تا بررسی کنند که چه مقداری از داده ها قابلیت بازیابی دارد. که معمولا این مقدار خیلی زیاد است و واقعا شگفت انگیز است.

در واقع تنها راه از بین بردن اطلاعاتی که بر روی هارد دیسکها وجود دارد از بین بردن فیزیکی هارد است.

البته این نکته رو در نظر داشته باشید که داده ها بر روی دیسکها ذخیره میشوند. همانطور که در تصویر مشاهده میکنید دیسک بصورت فیزیکی آسیب دیده است، یا شکسته و خرد شده است.

در این حالت هم حتی میتوان از قسمتهای باقی مانده ، داده هایی استخراج کرد. پس زمانی داده های شما کاملا از دست خواهد رفت که کل دیسک خرد شده و تقریبا در حالت پودر شده قرار داشته باشد 🙂

تمامی این موارد رو گفتم اما این به این معنی نیست که هارد دیسک یک فضای ذخیره سازی طولانی مدت و قابل اعتماده!!

مکانیزم هارد دیسک ها :

هارددیسک ها متکی به یک سری قطعات متحرک هستند، از جمله دیسک سخت در حال چرخش با سرعت بالا، که توسط یک بازو با هد مغناطییس خوانده میشود. از این رو هر چیز با قطعات متحرک و در حال چرخش در نهایت میشکند!

از آن گذشته HDD ها بسیار مستعد تصادف بازو و هد آن با دیسک در حال چرخش هستند، که با برخورد هد به بدنه دیسک باعث ایجاد خراش شده و اصطلاحا میگوئیم هارد crash کرده است!!

این اتفاق ( کرش کردن هارد ) میتواند ناشی از نوسانات برقی، شوک فیزیکی ، نقص در تولید یا هر چیز دیگری باشد!

همه این اتفاقات مانند کرش کردن، ضربه های فیزیکی مستقیم به هارد دیسک و … شما را در نهایت وادار به تعویض هارد خواهد کرد.

طول عمر هارد دیسک ها از نگاه آماری :

در هنگام آسیب دیدن و کرش کردن هاردها معمولا میتوان سعی کرد که این هارد مرده را بازیابی و تعمیر کرد.

مطالعه و پژوهشی در سال 2021 توسط یک شرکت فعال در حوزه ذخیره سازی ابری به نام BackBlaze صورت گرفت که در آن بیش از 200.000 هارد دیسک را بررسی کردند.

این مطالعه نشان داد که در بعد از تقریبا 3 سال و نیم حدود 2 درصد از هاردها به احتمال زیاد به دلیل نقص فنی از کار افتاده اند.

طبق این گزارش 90درصد از هارد ها به مدت 4 سال دوام آورده اند، اما تنها 65 در صد از آنها از مرز 6 سال فراتر رفته اند.

در ضمن بر اساس این گزارش، طول عمر هارد دیسک ها در چهار سال اول با نرخ ثابتی بین 2 تا 2.5 درصد کاهش میباشد.

پس از آن این میزان سرعت زیادی گرفته در حدی که در نهایت منجر به زنده ماندن تنها 65 درصد از هارد دیسک ها میشود.

و اگر درایو ما استفاده نشده باشد، میتوانید داده های خود را در آن کپی کنید و سپس آن را نگهداری کنید.

در این حالت انتظار میرود که داده های شما سالها دوام بیاورند.

طول عمر SSD ها چگونه است ؟

و اما SSD ها شامل دیسک های گردان، یا بازوهایی که در سر آنها هد مغاطیسی قرار گرفته باشد، نیست!

معماری ساخت آنها بصورت چیپست های از نوع Flash میباشد.

این تصویر نمای داخلی یک SSD را نمایش میدهد.

همانطور که میبینید خبری از دیسکهای سخت یا سایر قطعات متحرک نیست!

و این بدان معناست که دیگر اثری از خرابی بر اثر اصابت هد به دیسک یا کرش کردن وجود ندارد.

علاوه بر این، معماری افزایشی دوام در SSD ها اعتماد بخشی بیشتری به این نوع از استوریج ها میبخشد.

بسیار کمتر در معرض شک های حرکتی و محیطی قرار میگیرند، همچنین مغناطیس و آهنربا تاثیری بر روی آنها نخواهند داشت.

با این حال در نظر داشته باشید که سایر موارد استفاده شده در SSD ها همانند HDD ها بوده و کم و بیش احتمال خرابی دارد.

نکته قابل توجهی که وجود دارد این است که SSD ها بیشتر از HDD ها مستعد خرابی در نوسانات برقی هستند.

نکته قابل توجه دیگری هم که وجود دارد این است که این تکنولوژی جدید بوده و هنوز تحقیقات جامعی در خصوص مقدار مقاومت آنها در طولانی مدت صورت نگرفته و آمار دقیقی نیز منتشر نشده است.

طول عمر هر بلاک حافظه در SSD ها به تعداد چرخه Write کردن یا نوشتن دیتا روی اون بلاک محدود میشه.

به زبان ساده تر طول عمر SSD یعنی تعداد دفعاتی که یک داده ( یک تکه داده ) میتواند روی بلاک ذخیره شود.

در SSD هایی که در ابتدا تولید شدند، تعداد این چرخه ها اغلب محدود بوده و فقط به چند هزار چرخه محدود بود.

که البته این مقدار در SSD ها مدرن افزایش پیدا کرد، و هم اکنون تقریبا مشکلی از این بابت وجود ندارد.

نکته از طرف نویسنده مقاله : البته الان در بازار قیمت SSD ها بر طبق همین تعداد دفعاتی که این وب سایت گفته دیگه مشکلی وجود ندارد، قیمت گذاری میشه و هرچی این تعداد دفعات چرخه Write روی بلاک ها بیشتر باشه قیمت اون SSD بالاتره و اصطلاحا به بالاترین اون ها Enterprise یا سازمانی میگن، و اون محصولاتی که تعداد چرخه کمتری دارند رو محصولات معمولی یا دسکتاپی نام گذاری کردن.